Sądecki Park Etnograficzny

Sądecki Park Etnograficzny

Kompleks Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu najczęściej kojarzony jest z Miasteczkiem Galicyjskim, zlokalizowanym przy drodze krajowej nr 28. Szczególną uwagę zwraca wieża ratusza miejskiego, która góruje nad linią pozostałych zabudowań. Tymczasem w skład kompleksu wchodzi także Sądecki Park Etnograficzny.

Miasteczko Galicyjskie, oddział Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, jest rekonstrukcją fragmentu zabudowy małomiasteczkowej, która obejmuje plac rynkowy i pierzeje z kilkunastoma domami (ryc. 1). W centrum placu usytuowany jest ratusz wzorowany na niezrealizowanym projekcie ratusza ze Starego Sącza. W ratuszu znajdują się m.in. sala reprezentacyjna, kawiarnia, część hotelowa i biurowa.

Rycina 1. Miasteczko Galicyjskie. Fot. Karol Król

Sądecki Park Etnograficzny w Nowym Sączu to największe muzeum skansenowskie w Małopolsce, prezentujące architekturę drewnianą i tradycyjną kulturę ludową historycznej Sądecczyzny. W Sądeckim Parku Etnograficznym znajdują się obiekty zabytkowe, charakterystyczne dla lokalnych grup etnograficznych – Lachów, Pogórzan i Górali Sądeckich oraz grup etnicznych: Łemków (ryc. 2), Niemców (ryc. 3) i Cyganów, ale także dwór szlachecki, obiekty sakralne (ryc. 4) i folwark oraz elementy przemysłu ludowego (ryc. 5).

Rycina 2. Zagroda z Wierchomli Wielkiej. Przykład średniozamożnego gospodarstwa z zachodniej Łemkowszczyzny z przełomu XIX i XX wieku. Składa się z chałupy, budynku gospodarczego i wolno stojącego chlewika. Kapliczka szafkowa na słupie zlokalizowana przy chałupie z Kamienicy. Fot. Karol Król

Rycina 3. Repliki trzech murowanych zagród z Gołkowic Dolnych z przełomu XVIII i XIX w. Wnętrza urządzone jako mieszkanie średniozamożnej rodziny kolonistów niemieckich z przełomu XIX i XX wieku. Fot. Karol Król

Rycina 4. Kościół pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła. Zbudowany w 1739 r., drewniany, z zewnątrz szalowany pionowo deskami, jednonawowy. Cerkiew greckokatolicka z Czarnego z plebanią. Typowa drewniana świątynia zachodniołemkowska. Wzniesiona w Czarnem w Beskidzie Niskim w latach 1752–1754. Fot. Karol Król

Rycina 5. Obiekty przemysłu ludowego. Folusz z Krościenka-Kątów oraz tartak z Młodowa. Obok, niewidoczny na zdjęciach, podwójny młyn wraz z domem młynarza Tadeusza Cedzidły. Elementy zabudowy zostały przeniesione z miejscowości Kamienica u stóp Gorców. Wyróżnikiem młyna z Kamienicy są dwie „młynice” (części robocze). Fot. Karol Król

Fot. Karol Król

Wizyta studyjna w Nowym Sączu jest kolejną w cyklu wizyt służących skompletowaniu dokumentacji dla studiów przestrzennych i krajobrazowych wybranych miejscowości Małopolski. Obszerna relacja ukaże się w publikacji monograficznej.

---

Lokalizacja