Obserwatorium Rozwoju i Dziedzictwa Kulturowego Regionów
Celem strategicznym Obserwatorium jest wypromowanie marki Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie jako podmiotu bardziej rozpoznawalnego i wyróżniającego się na tle pozostałych uczelni rolniczych, promowanie współpracy z otoczeniem gospodarczym, samorządowych oraz organizacjami III sektora oraz popularyzowanie i implementowanie rozwiązań wypracowanych w Obserwatorium w polskich i europejskich uczelniach rolniczych.
Dlaczego „Obserwatorium”?
Obserwatorium społeczne – placówka naukowa predystynowana do prowadzenia systematycznych badań i obserwacji. Nazwa ta wyraźnie wskazuje na specyfikę Obserwatorium, odróżniając go od „centrum” (Centrum Doskonałości Naukowej, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Stołeczne Centrum Edukacji Kulturalnej); centra mają bardziej sformalizowany charakter i zazwyczaj są nadrzędne w stosunku do innych instytucji.
Dlaczego „regionów”, a nie „obszarów podmiejskich/małomiasteczkowych”?
Nie istnieje „uśredniona” polska wieś. Jej specyfika bywa diametralnie różna i jest spowodowana stopniem urbanizacji, dezagraryzacji („odrolnienia”), depopulacją i przeciwnie – napływem ludności z miast, powstawaniem pozarolniczych miejsc pracy. Te i inne czynniki przesądzają o bardziej tradycyjnej formie wsi lub wsi przejmującej funkcje miasta. Ponadto, określenie terytorium, które będzie przedmiotem badań, analiz, studiów, ekspertyz, i in. realizowanych przez Obserwatorium, jest różnie definiowane przez przedstawicieli takich nauk, jak: geografia społeczna, socjologia wsi, demografia, etnografia, archeologia krajobrazu, i itp.
Obserwatorium jest niezależnym ośrodkiem, w którym realizowane są badania i diagnozy oraz przygotowywane publikacje, ekspertyzy, raporty i inne opracowania dotyczące wszelkich aspektów przeobrażeń wsi i obszarów wiejskich w Polsce.
Multidyscyplinarne i interdyscyplinarne podejście realizowane przez Obserwatorium skłoniło do przyjęcia określenia „regionów”, jako bardziej pojemnego i nie budzącego żadnych zastrzeżeń. Uniwersytet Rolniczy, jako uczelnia rolnicza, zajmuje się obszarami wiejskimi, poszerzając prowadzone badania, analizy o różne zakresy tematyczne i aktualne zjawiska, szczególnie ważne i wpływające na kierunek zmian, do których można zaliczyć: semiurbanizację, suburbanizację, rozwój stref podmiejskich, ruralizację oraz obszary niezdefiniowane.
Należy podkreślić, że w Polsce rośnie zapotrzebowanie na kompletne oraz aktualne analizy, wykonywane cyklicznie i umożliwiające pozyskiwanie informacji w ramach interdyscyplinarnych projektów (w tym badań), które mogą być wykorzystane wielotorowo:
- jako materiał do zajęć edukacyjnych;
- jako materiał rozpowszechniany w formie raportów (podstawowe opracowania zamieszczane na stronie internetowej UR; opracowania rozszerzone udostępniane odpłatnie);
- jako raporty opracowywane pod kątem potrzeb i wymogów organów samorządu terytorialnego (np. wykorzystywane do przygotowywanych strategii rozwoju);
- jako raporty opracowywane za zamówienie organizacji pozarządowych, podmiotów gospodarczych, i in.