Łyżkarstwo
Łyżkarstwo to rzemiosło polegające na wyrobie drewnianych przedmiotów gospodarczych, głównie łyżek. Łyżkarz zajmuje się wytwarzaniem przedmiotów gospodarczych z drewna, przede wszystkim łyżek, ale też warząchwi oraz innych elementów wyposażenia kuchennego.
Zdjęcie: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Praca łyżkarza składała się z kilku etapów. Najpierw ociosywano kawałek drewna według formy, następnie żłobiono środek specjalnym dłutem, a na koniec dokładnie szlifowano wyrób. Cały proces nie był łatwy i wymagał dużo cierpliwości oraz precyzji – wystarczył jeden nieodpowiedni ruch, by zniszczyć całą łyżkę.
Jako materiału używa się najczęściej drewna miękkiego (lipy, wierzby, topoli, olchy). Łyżkarstwo uprawiano głównie na wsi w okresie zimowym, kiedy było mniej pracy w polu. Do wykonywania tego rzemiosła niezbędne było posiadanie zdolności manualnych oraz duży nakład pracy.
Doświadczony i zręczny łyżkarz potrafił stworzyć pojedynczą łyżkę już w 10-15 minut. Inną, mniej znaną i trudniejszą, metodą stosowaną w łyżkarstwie była metoda sznurkowa, która polegała na wyrabianiu przedmiotów na tokarce i przy pomocy naprężonego sznurka. Obecnie najczęściej wykorzystuje się metodę mechaniczną, w której do większości czynności używa się maszyn.
Łyżkarstwo było szczególnie rozwinięte na łemkowszczyźnie, gdzie pojawiło się w XIX wieku. Główne ośrodki tego rzemiosła na tym obszarze to Nowica i Przysłup – zwłaszcza Nowica znana była z produkcji łyżek.
Autor: Szymon Jakubowski, zamieszczone za zgodą Autora.
Lokalizacja: