Wspólnoty urbarialne
Na Orawie – podobnie jak na Spiszu w Polsce – istnieją leśne wspólnoty gruntowe, nazywane urbarami. Powstały one w połowie XIX wieku w czasie Wiosny Ludów i są pozostałością po dawnym prawodawstwie węgierskim obowiązującym tu do lat 20. XX wieku. Ich działanie jednak zostało oparte na dekrecie cesarzowej Austrii Marii Teresy z 1767 roku.
Członkami wspólnoty urbarialnej są miejscowi rolnicy, którzy mają w niej swoje udziały. Organem kierowniczym jest Zarząd Urbaru wybierany na zebraniach wiejskich co 3 lata. Wspólnota gospodaruje na wyznaczonych gruntach leśnych, które otrzymała w połowie XIX wieku w czasach uwłaszczenia. Ziemia ta była bowiem równowartością zapłaty za prace mieszkańców wsi orawskich wykonywane dla Zamku Orawskiego.
Własność urbarialna stanowi łącznie 10,9% terytorium Orawy. Działki te nie mogą być sprzedawane ani dzielone na mniejsze części, a prawo do korzystania z nich – zgodnie z zasadami przyjętymi we wspólnocie – mają wszyscy udziałowcy.
Urbary wspomagają też – także finansowo – lokalne przedsięwzięcia, np. remonty kościołów, wsparcie ochotniczych straży pożarnych, rozbudowę szkół, dofinansowują drużyny sportowe, orkiestry dęte, itd.
Źródło: Katalog dziedzictwa kulturowego Małopolski, pod redakcją naukową Józefa Hernika, Barbary Prus, Karola Króla.
Lokalizacja: